Konstituimi i Kuvendit të Kosovës nuk është triumf i demokracisë, por një farsë e përsëritur ku pushteti personal i Napoleonit vishet me kostum institucional. Derrat që ecin mbi dy këmbë nuk bëhen kurrë njerëz; ata vetëm përvetësojnë gjestet, fjalorin dhe simbolet e tyre për të sunduar më lehtë
Fadil Sahiti
Nëse George Orwell do të shihte konstituimin e Kuvendit të Kosovës, ai nuk do të kishte nevojë të shpikte ndonjë fabul të re. Do t’i mjaftonte të hapte përsëri fletët e “Fermës së Kafshëve”, sepse skena e përplasjes për pushtet në Prishtinë ngjan si një riprodhim i lodhshëm i asaj satire të pavdekshme, ku Napoleoni, derri i përjetshëm, gjithmonë del fitues.
Në sallën e Kuvendit, mes ceremonive të zhurmshme dhe duartrokitjeve të orkestruara, në fakt të gjithë e dinin se kush ishte sundimtari i vërtetë. Kryetari i Kuvendit, i zgjedhur me shumë bujë, ishte thjesht një figurë dekorative. Çelësat e hambarit i mbante Napoleoni. Ai nuk kishte nevojë të fliste gjatë, pasi prania e tij ishte e mjaftueshme për të treguar se çdo vendim i rëndësishëm do të kalonte përmes tij. Kryetari ishte vetëm çelësmbajtësi i hambarit, dhe dera e tij hapej vetëm kur ai, Napoleoni, e lejonte.
Pas muajsh kacafytjesh, sharjesh dhe thirrjesh të stërpërsëritura për “parime”, derrat papritur shpallën “dakordsinë”. Një marrëveshje që nuk kishte lidhje as me mirëqenien e fermës, as me barkun bosh të kafshëve që presin çdo ditë bar e ushqim, por vetëm me ndarjen e privilegjeve mes tyre. Orwell do të kishte shkruar se kjo ishte dakordsia më e rrezikshme: ajo që i bashkon grabitësit për të ndarë plaçkën, jo për të ngritur një rend të drejtë.
Në qoshe, sërish u përmend Snoubolli. Emri i tij, si gjithmonë, u përdor për të frikësuar turmën. Idetë e tij për barazi, ndarje të drejtë dhe ligje që vlejnë njësoj për të gjitha kafshët, u shpallën rrezik. Dhe qentë e Napoleonit – të ushqyer e të trajnuar për bindje të verbër – u hodhën mbi të, duke e përzënë nga çdo mundësi rikthimi. Snoubolli nuk ishte i pranishëm, por hijet e tij shërbenin si justifikim për çdo shtypje, një kujtim i përhershëm se alternativat duhet të shuhen që Napoleoni të mbretërojë.
Delet, të mësuara vetëm me parulla, blegëritën me zell:
“Një Kuvend, një Napoleon, një hambar për të gjithë derrat!”
Ky refren monoton mjaftonte për të krijuar iluzionin e konsensusit. Në realitet, askush nuk guxonte të pyeste pse hambari ishte gjithmonë bosh për të tjerët dhe gjithmonë i mbushur për derrat.
Kafshët e tjera – dhitë, pulat, lopët – qëndruan të hutuar. Disa duartrokitën nga frika, disa heshtën nga dorëzimi. Asnjë nuk besonte nëse do të ndryshonte ndonjë gjë. Vetëm gomari i vjetër, i lodhur nga vitet dhe zhgënjimet, pëshpëriti nën zë:
“Ndryshojnë vetëm emrat e derrave, por hambari kurrë nuk ndahet ndryshe. Napoleoni gjithmonë gjen mënyrën të rrijë mbi të tjerët, ndërsa ne vetëm shohim dhe presim.”
Orwell, me gjuhën e tij të mprehtë, do të kishte nxjerrë një përfundim të thjeshtë: konstituimi i Kuvendit të Kosovës nuk është triumf i demokracisë, por një farsë e përsëritur ku pushteti personal i Napoleonit vishet me kostum institucional. Derrat që ecin mbi dy këmbë nuk bëhen kurrë njerëz; ata vetëm përvetësojnë gjestet, fjalorin dhe simbolet e tyre për të sunduar më lehtë.
Në fund, pamfleti i Orwell-it do të mbyllej me një fjali të hidhur:
“Kosova e sotme është fermë ku derrat ecin mbi dy këmbë dhe ku demokracia është vetëm një parullë e shkruar mbi mur, e zëvendësuar sa herë që Napoleoni e do. Këtu nuk është populli që zgjedh udhëheqësit, por Napoleoni që zgjedh se cilët prej tyre do të duken si udhëheqës.”
Autori është profesor në fushën e Menaxhmentit dhe Zhvillimit Industrial në RIT Kosova (AUK).
