Kumaku konsiderohen me të drejtë ndër bimët më të dobishme për kopshte dhe tarraca. Modeste në kërkesa dhe luksoze në pamje, ato shpërblejnë çdo pamje me lulëzim të harlisur dhe të qëndrueshëm
Kumaku (latinisht: Tagetes) mund të jetë njëvjeçare ose shumëvjeçare, i përket familjes së lulediellit dhe dimensionet, struktura dhe ngjyrat e tyre ndryshojnë.
Është me origjinë nga Amerika e Veriut dhe e Jugut, por falë përshtatshmërisë së tij, ka pushtuar kopshte në të gjithë botën.
Një emër që daton që nga mitet e lashta
Emri latin Tagetes vjen nga Tages, themeluesi mitik i fesë etruske, i cili, sipas legjendës, lindi duke lëruar tokën. Ky emër simbolik pasqyron lehtësinë me të cilën kumaku mbin dhe lulëzon, vit pas viti.
Në botën anglishtfolëse, lulet e tij quhen “marigold” – “ari i Marisë”, për nder të Nënës së Zotit, një emër që e ndajnë me marigoldin evropian (Calendula officinalis). Në gjuhën tonë, përveç kumak, mund ta gjeni edhe me emrat verdhushkë, nargjileçkë.
Kumaku përmban komponime që veprojnë si insekticide natyrale. Ekstrakti i etanolit i luleve të tyre është provuar të jetë veçanërisht efektiv kundër mushkonjës së etheve të verdha (Aedes aegypti), një bartëse e sëmundjeve të rënda infektive si ethet dengue dhe zika, chikungunya dhe ethet e verdha.
Një simbol i pasionit, pasurisë dhe frymëzimit
Për shkak të ngjyrave të tyre të ngrohta dhe të zjarrta, kalendula tradicionalisht shoqërohen me pasionin. Besohet se prania e tyre në shtëpi inkurajon afërsinë dhe dashurinë midis partnerëve, dhe se ato ndihmojnë në ruajtjen e flakës në marrëdhënie.
Gjithashtu, kumakut i atribuohet fuqia e frymëzimit – ajo shpesh u rekomandohen atyre që merren me profesione krijuese. Simbolikisht, ato konsideroheshin edhe bimë që thërrasin prosperitet, prandaj vazot me këtë lule shpesh vendosen në disa vende në shtëpi.
Pozicioni
Kumaku pëlqen më shumë diellin direkt. Sa më shumë dritë – aq më shumë lule dhe gjethe. Nuk i pëlqen të ftohtit dhe lulëzon më mirë në një klimë të moderuar dhe të thatë, megjithëse përshtatet mirë me nivele të ndryshme të lagështisë së ajrit.
Toka
Rritet në pothuajse çdo tokë, por më shumë i pëlqen me një vlerë pH midis 6 dhe 7. Nuk kërkon tokë të pasur – edhe në kushte më të këqija lulëzon pa probleme.
Ujitja
Gjatë javëve të para pas mbjelljes, kumaku duhet të ujitet rregullisht – veçanërisht në ditët e ngrohta dhe të thata. Pasi të zhvillojë një sistem rrënjor, bëhet më tolerante ndaj thatësirës, por do të lulëzojë më mirë me lotim një herë në javë.
Plehërimi
Pothuajse nuk ka nevojë për pleh, përveç rasteve kur rritet në një vend jashtëzakonisht të varfër.
Krasitja
Heqja e rregullt e gjetheve dhe sythave të vyshkur ose të dëmtuar zgjat ndjeshëm lulëzimin. Kjo praktikë e thjeshtë bën mrekulli për shëndetin dhe pamjen e bimës.
Një lule që zgjat deri në ngrica
Kumaku mund të lulëzojë nga fillimi i verës deri në ngricat e para. Gjatë ditëve më të nxehta, lulëzimi mund të ulet pak, por sapo temperaturat të stabilizohen – ajo kthehet në lavdi të plotë.
Shkurt, kalendula është një bimë që nuk ka nevojë për shumë për të dhënë shumë – si bukuri, simbolikë dhe dobi. Jepjani atyre që e kërkojnë. Mund të largojë jo vetëm mushkonjat, por edhe energjinë e keqe nga jeta. /Telegrafi/