Pishinat zvicerane kanë bërë bujë kohët e fundit në mediat lokale dhe ndërkombëtare për ndalimin e të huajve, por rezulton se kjo praktikë nuk është aq e pazakontë sa mund të mendoni. Këto janë disa nga pishinat që nuk lejojnë jo-rezidentët të hyjnë, përcjell albinfo.ch.
Gjithçka filloi kur qyteti i Porrentruy në kantonin Jura u ndaloi njerëzve nga Franca fqinje të përdornin pishinën e saj komunale.
Këshilli komunal ndërmori hapin drastik të kufizimit të aksesit në pishinën e hapur për verën për shkak të “rasteve të shumta të sjelljes së keqe” nga të rinjtë që kishin ardhur nga komunitetet fqinje në Francë.
Siç raportoi së fundmi The Local, incidentet përfshinin “ngacmim të grave të reja, gjuhë të papërshtatshme, not me të brendshme dhe madje sjellje të dhunshme pasi u qortuan”.
Kjo masë vlen vetëm për njerëzit që jetojnë përtej kufirit; qytetarët francezë që kanë një leje pune ose qëndrimi zvicerane janë të përjashtuar nga rregulli. Turistët gjithashtu mundën të hynin.
Bazeli – i cili është në kufi me Francën – ka rritur sigurinë për shkak të sjelljes problematike në pishinat e saj të jashtme dhe nuk po përjashton as ndalimet e hyrjes, raportoi The Local.
Hyrja vetëm me çelës
Por kufizimi i hyrjes për vendasit është në fakt mjaft i zakonshëm në disa komuna. E përditshmja zvicerane NZZ raportoi se ka disa pishina që lejojnë rregullisht vetëm vendasit të hyjnë.
Këto janë disa nga pishinat e tjera komunale ‘vetëm për vendasit’:
Regensberg, Cyrih: Pishina e jashtme është e mbyllur. Banorët vendas që duan të përdorin pishinën duhet të marrin një çelës nga administrata e qytetit.
Volken, Cyrih: Pishina është e hapur vetëm për vendasit, por nuk kërkohet çelës.
Dorf, Cyrih: Pishina është e hapur vetëm për vendasit, por nuk kërkohet çelës.
Nuk nevojitet çelës për Volken ose Dorf sepse “të huajt do të njiheshin dhe raportoheshin menjëherë”, tha Corinne Schneeberger nga zyra e regjistrimit të banorëve të Dorf për gazetën.
Killwangen, Aargau: Komuna deklaron se pishina është e hapur vetëm për banorët e komunës, por ndalimi për të huajt nuk zbatohet në mënyrë aktive dhe kontrollet janë sporadike, raportoi më parë faqja e lajmeve Nau.ch.
Një gazetar i Nau.ch e testoi këtë dy vjet më parë dhe zbuloi se të huajt ishin lehtësisht në gjendje të vizitonin pishinën e vogël.
Mendrisio, Ticino: Partia Lega në Mendrisio dëshiron të zbatojë një ligj në mënyrë që vetëm “banorët taksapagues” të mund ta përdorin pishinën, duke ndjekur shembullin e Porrentruy.
Sipas Corriere del Ticino, partia tha se kjo është për shkak të “mbipopullimit të papranueshëm” me të cilin përballen banorët taksapagues, me mysafirët që “nuk japin asnjë kontribut financiar në bashki” si shkakun kryesor të problemit.
Rudolfingen, Cyrih: Teorikisht, kushdo mund ta përdorë këtë pishinë, por është kaq e vogël dhe e largët, sa përdoret vetëm nga vendasit, tha për NZZ nëpunësi bashkiak Matthias Hildebrandt.
‘Shumë delikate’
Pra, a është në të vërtetë e ligjshme që pishinat të ndalojnë të huajt? Përgjigja e shkurtër është: po, por me një kusht.
Bashkitë janë plotësisht brenda të drejtave të tyre për të vendosur se si ta përdorin tokën e tyre publike, por duhet të ketë arsye objektive për këtë vendim. Një arsye e tillë do të ishte hapësira e kufizuar.
Kjo arsye vlen për shumë pishina, veçanërisht Rudolfingen, Regensberg, Dorf, Volken dhe Killwangen, ku mjediset përbëhen vetëm nga një pishinë dhe fushë e vogël.
Por situata në Porrentruy (Pruntrut në gjermanisht) nuk është aq e thjeshtë.
Çdo ndalim nuk duhet të jetë diskriminues – një pishinë nuk mund të përjashtojë njerëzit për shkak të ngjyrës së lëkurës ose fesë së tyre – tha Alain Griffel, një profesor i së drejtës kushtetuese dhe administrative, për NZZ.
Dhe në Porrentruy, njerëzit nuk lejohen në pishinë vetëm në bazë të kombësisë së tyre. Kjo është “shumë delikate” dhe nuk do të qëndronte në Gjykatën Federale, tha Griffel për gazetën.
