Ngrënia e rregullt e bukës së bardhë të paketuar mund të rrisë rrezikun e vdekjes nga kanceri i zorrës së trashë me më shumë se një të tretën, ka sugjeruar një studim i ri.
Konsumi i shpeshtë i proshutës, bacon-it dhe pijeve të ëmbla sjell të njëjtin rrezik të rritur për vdekje nga kanceri, zbuluan studiuesit amerikanë.
Ndërkohë, ngrënia e shumë perimeve ‘të verdha të errëta’ si patatet e ëmbla dhe karotat, si dhe pirja e kafesë, mund të ofrojë njëfarë mbrojtjeje.
Në 30 vitet e fundit, diagnozat e hershme të kësaj sëmundjeje janë rritur me 80 për qind në mbarë botën, tregojnë kërkimet.
Shkencëtarët kanë sugjeruar një sërë faktorësh të mundshëm që qëndrojnë pas këtij fenomeni – nga ndotja e shtuar deri te obeziteti në rritje dhe madje grimcat e padukshme të plastikës në ujin e pijshëm.
Tani, specialistë amerikanë kanë zbuluar prova se ngrënia e një diete ‘të lartë inflamatore’ mund të jetë një shkaktar i ‘anashkaluar’.
Ushqimet që bien nën këtë kategori përfshijnë mishrat e përpunuar si bacon-i, proshuta dhe sallamet, pijet e ëmbla, karbohidratet e rafinuara si pasta dhe buka e bardhë, si dhe organet e brendshme.
Megjithatë, perimet e verdha të errëta si patatet e ëmbla dhe karotat, si dhe kafeja, vera dhe, në mënyrë befasuese, pica, të gjitha klasifikohen si ‘ushqime anti-inflamatore’ sipas modelit empirik të dietës inflamatore (EDIP) – një mjet global që vlerëson ushqimet sipas ‘potencialit të tyre inflamator’.
Pica klasifikohet si anti-inflamatore pasi përmban domate të gatuara, të pasura me antioksidantin e fuqishëm, likopen.
Studimi zbuloi se pacientët me kancer të zorrës së trashë që konsumonin më shumë ushqime inflamatore se 80 për qind e pjesëmarrësve kishin 36 për qind më shumë rrezik për të vdekur nga kanceri krahasuar me ata që hanin shumë pak nga këto ushqime.
Ekspertët, duke paraqitur gjetjet në konferencën e Shoqatës Amerikane të Onkologjisë Klinike (ASCO) në Çikago, thanë se, edhe pse ende nuk ka prova të mjaftueshme për të rekomanduar një dietë anti-inflamatore për pacientët me kancer, kjo mund të ndodhë së shpejti.
Në studim, shkencëtarët ndoqën 1,625 pacientë me kancer të zorrës së trashë që ishte përhapur në gjëndrat limfatike përreth, por jo më tej.
Të gjithë pjesëmarrësit plotësuan pyetësorë për ushqimet që konsumonin, të ndara në 18 grupe ushqimore – nëntë pro-inflamatore dhe nëntë anti-inflamatore.
Pas tre vitesh ndjekjeje, studiuesit gjetën se pacientët që kishin dietën më inflamatore (20 për qind më të lartë) kishin 36 për qind më shumë rrezik vdekjeje nga kanceri krahasuar me ata me dietën më pak inflamatore.
Gjithashtu, ata me dietën më inflamatore kishin 87 për qind më shumë rrezik të vdekjes nga çdo shkak krahasuar me grupin me dietën më të shëndetshme.
Kur u mor parasysh edhe aktiviteti fizik, ata që kishin dietën më pak inflamatore dhe bënin më shumë aktivitet fizik kishin 63 për qind më pak rrezik vdekjeje.
Presidentja e ASCO-s dhe onkologe e njohur Julie Gralow tha se gjetjet sugjerojnë që “duhet të përshkruajmë thelbësisht dietë të shëndetshme dhe aktivitet fizik. Kombinimi i të dyjave ka efekt sinergjik.”
Dr Catherine Elliott, drejtoreshë e kërkimeve në Cancer Research UK, tha për MailOnline:
“Ky studim i shtohet provave interesante në rritje për rolin e inflamacionit në përparimin e kancerit të zorrës së trashë. Na duhet më shumë kërkim i cilësisë së lartë si ky për të zbuluar më shumë rreth ndikimit të dietës tek rezultatet e kancerit. Kur bëhet fjalë për ushqimin dhe rrezikun e kancerit, dieta e përgjithshme është shumë më e rëndësishme se çdo ushqim apo përbërës i vetëm. Një dietë e shëndetshme dhe e balancuar përfshin shumë fruta, perime, drithëra të plota dhe burime të shëndetshme proteine si fasulet dhe mishi i bardhë si pula. Ulja e konsumit të mishrave të përpunuar dhe të kuq, si dhe ushqimeve të pasura me yndyrë, sheqer dhe kripë, gjithashtu ndihmon.”
Ndërkohë, një tjetër studim i paraqitur në ASCO gjeti se pacientët me kancer të zorrës së trashë që ndoqën një dietë anti-inflamatore e reduktuan rrezikun që sëmundja të përhapej ose të rikthehej me 38 për qind.
Studimi, i realizuar nga shkencëtarët në Maimonides Medical Center në Nju Jork, ndoqi zakonet ushqimore të 796 pacientëve të diagnostikuar mes viteve 2015 dhe 2023.
Ata gjithashtu zbuluan se konsumimi i një diete të pasur me ushqime ultra-të përpunuara e rriti rrezikun pothuajse dyfish e gjysmë.
“Ushqimet ultra-të përpunuara rrisin inflamacionin dhe rrezikun e kancerit të zorrës së trashë, ndërsa dietat anti-inflamatore ofrojnë përfitime mbrojtëse,” thanë ata.
“Ndërhyrja dietike duhet të ketë një rol në parandalimin e kancerit.”
Kanceri i zorrës së trashë, i konsideruar prej kohësh si një sëmundje e moshës së vjetër, po shfaqet gjithnjë e më shumë te njerëzit në të 20-at, 30-at dhe 40-at – një fenomen që ka habitur mjekët në mbarë botën.
Në 30 vitet e fundit, diagnozat e hershme të kësaj sëmundjeje janë rritur me 80 për qind në shkallë globale.
Rreth 32,000 raste të kancerit të zorrës së trashë diagnostikohen çdo vit në MB dhe 142,000 në SHBA. /GazetaExpress/