Kërkimi për të kuptuar materien e errët dhe energjinë e errët është një nga pyetjet më të vështira të shkencës moderne.
Tani, një fizikant ka propozuar një zgjidhje kontraversiale: materia e errët nuk është gjë tjetër veçse një iluzion.
Sipas Profesor Rajendra Gupta nga Universiteti i Ottawa-s, astronomët nuk kanë arritur të gjejnë asnjë grimcë të materies së errët sepse ato thjesht nuk ekzistojnë.
Në vend të kësaj, Profesor Gupta argumenton se efektet që i atribuohen këtyre “materialeve ekzotike” mund të shpjegohen nga ndryshimi i forcave themelore të universit me kalimin e kohës.
Ligjet e fizikës, të cilat shkencëtarët i përdorin për të bërë parashikime për botën, mbështeten tek konstantet si shpejtësia e dritës dhe forca e gravitetit.
Megjithatë, sipas disa fizikantëve, këto “konstante” nuk janë aq konstante sa duket.
Në vend të kësaj, këto karakteristika themelore evoluojnë dhe ndryshojnë ndërsa universi plaket, në një mënyrë që mund të shpjegojë pse duket sikur kemi materie dhe energji të errët.
Në punimin e tij, Dr Gupta pretendon:
“Materia dhe energjia e errët… mund të konsiderohen si të lindura nga dobësimi i forcave të natyrës në një Univers që zgjerohet.”
Shkencëtarët filluan të merren seriozisht me materien e errët në vitet 1970, kur astronomja Vera Rubin vërejti se yjet më të largët të galaktikave po rrotulloheshin shumë më shpejt seç pritej.
Këto efekte të çuditshme gravitacionale sugjeruan se galaktikat përmbanin më shumë masë sesa mund të shpjegohej nga materia e dukshme – diçka që shkencëtarët e quajtën materie e errët.
Ndërkohë, energji e errët u propozua si një forcë shtesë e fshehtë për të shpjeguar pse zgjerimi i universit është përshpejtuar që nga Big Bang-u.
Shkencëtarët aktualisht vlerësojnë se materia e errët përbën rreth 27% të universit, ndërsa energjia e errët rreth 68% – duke lënë vetëm 5% për materien normale.
Ky teori, e njohur si Lambda Cold Dark Matter Model (ΛCDM), shpjegon mjaft mirë gjithçka, nga supernovat deri tek Big Bang-u.
Problemi është se, edhe pas 50 vitesh kërkimesh, shkencëtarët ende nuk dinë çfarë janë me të vërtetë materia ose energjia e errët.
Ida e Profesor Guptas është të shpjegojë gjithçka që materia e errët aktualisht bën, pa pasur nevojë për forca të çuditshme ose grimca ekzotike.
Idja bazë është: nëse konstantet themelore ndryshojnë, mund t’i fusim këto konstante që ndryshojnë bashkë në ekuacionet e Ajnshtajnit për zgjerimin kozmik.
Kur bëjmë këtë, marrim dy terma matematikë të pastër të quajtur alpha–materie dhe alpha–energji, që silen pikërisht si materia dhe energjia e errët.
Ajo që e bën teorinë interesante është se shuma me të cilën ndryshojnë konstantet varet nga sa materie është e përqendruar në një vend.
Në bërthamën e një galaktike, ku ka shumë materie normale, fizika sillet siç pritej.
Megjithatë, në skajet e largëta të galaktikës, ku materia është e rrallë, konstantet dobësohen dhe efektet e alpha–materies bëhen më të dukshme.
Kjo nënkupton se ekziston një pikë ku materia bëhet kaq e rrallë sa efektet e alpha–materies dhe alpha–energji marrin kontrollin nga fizika konvencionale, e njohur si “densiteti i fikjes” (turn–off density).
Sipas Profesor Guptas, kjo shpjegon pse yjet më të largët të galaktikave lëvizen më shpejt sesa duhet krahasuar me yjet në bërthamë.
Në punimin e tij të ri, Profesor Gupta krahasoi parashikimet e modelit të tij me vëzhgime reale të shtatë galaktikave të ndryshme.
Modeli riprodhoi kurbën e galaktikës në rrotullim dhe parashikoi se ku duhet të ishte densiteti i fikjes.
Në të shtatë galaktikat, densiteti i kërkuar ndryshonte me një faktor katër, pavarësisht se madhësia e galaktikave ndryshonte me një faktor tetë.
Profesor Gupta argumenton se kjo përputhje sugjeron se alpha–energji dhe alpha–materie janë veçori reale të universit, dhe jo thjesht koncepte teorike.
Nëse kjo është e saktë, atëherë shkencëtarët mund të heqin materien dhe energjinë e errët nga teoritë e tyre, por të shpjegojnë ende gjithçka rreth universit.
Profesor Gupta thotë:
“Alpha–materia dhe alpha–energji mund, në parim, të zëvendësojnë materien e errët në grupet e galaktikave dhe të ndihmojnë në formimin e galaktikave.”
Kjo teori gjithashtu bën parashikime që shkencëtarët mund t’i testojnë.
Nëse alpha–materia ka më pak efekt kur universi është më i dendur, atëherë galaktikat më të largëta që shihen më herët në kohë duhet të dominohen më shumë nga efektet e materies së dukshme.
Megjithatë, problemi kryesor për teorinë e Profesor Guptas është se nuk ka më shumë prova që konstantet universale janë të ndryshueshme sesa për ekzistencën e grimcave të materies së errët.
Aktualisht nuk ka asnjë provë që të sugjerojë se shpejtësia e dritës ose konstanta gravitacionale kanë qenë ndonjëherë të ndryshme, dhe supozimi se janë ndryshuar do të kërkonte ndryshime të mëdha në teoritë tona mbi universin.
Vëzhgimet e objekteve shumë të largëta dhe të ndritshme të njohura si kuasare tregojnë se, edhe shumë afër Big Bang-ut, këto konstante janë po aq të njëjta sa tani.
Nëse Profesor Gupta është i drejtë dhe materia e errët është me të vërtetë një iluzion, kjo do të thotë se astronomët kanë shpenzuar shumë fonde në teleskopë të sofistikuar për të kërkuar diçka që nuk ekziston.
Profesor Gupta planifikon të zgjasë qasjen e tij për të analizuar lentet gravitacionale dhe dinamikën e grupeve të galaktikave, gjë që do të ishte një test i mirë për teorinë.
Megjithatë, me materien e errët aktualisht si hipotezën më të mirë për natyrën e universit, do të duhen shumë më shumë prova për të ndryshuar konsensusin shkencor.
Materia e errët: Substanca misterioze që përbën 85% të universit dhe që shkencëtarët nuk mund ta konfirmojnë
Materia e errët është një substancë hipotetike që thuhet se përbën rreth 85% të universit.
Ky material enigmatik është i padukshëm, sepse nuk reflekton dritën, dhe nuk është parë kurrë drejtpërdrejt nga shkencëtarët.
Astronomët e njohin përmes efekteve të tij gravitacionale mbi materien e njohur.
Agjencia Evropiane e Hapësirës thotë:
“Ndizen një dritë dore në një dhomë të errët dhe do të shihni vetëm atë që ndriçon drita. Kjo nuk do të thotë që dhoma rreth jush nuk ekziston. Në mënyrë të ngjashme, ne e dimë që materia e errët ekziston, por nuk e kemi vëzhguar drejtpërdrejt.”
Ky material mendohet të jetë “ngjitësi” gravitacional që mban galaktikat së bashku.
Llogaritjet tregojnë se shumë galaktika do të shpërndaheshin nëse nuk do të mbaheshin së bashku nga një sasi e madhe materie e errët.
Vetëm 5% e universit të dukshëm përbëhet nga materie e njohur si atomet dhe grimcat nënatomike. /GazetaExpress/
