Zvicra nuk do të mund të vendosë një çmim fiks për blerjen e 36 avionëve luftarakë F-35 nga Shtetet e Bashkuara. Sipas njoftimit të Këshillit Federal, Uashingtoni nuk ka ndërmend të ndryshojë qëndrimin e tij. Si pasojë, kostoja totale do të tejkalojë ndjeshëm gjashtë miliardë franga.
Në javët e fundit janë zhvilluar “diskutime intensive” me zyrtarë të lartë të Shtëpisë së Bardhë për çmimin fiks të këtyre avionëve. Çështja është trajtuar edhe gjatë një bisede telefonike midis Sekretarit Amerikan të Mbrojtjes, Pete Hegseth, dhe Këshilltarit Federal Martin Pfister, kreu i Departamentit Federal të Mbrojtjes (DDPS).
Nga këto diskutime, u bë e qartë se SHBA nuk është e gatshme të ndryshojë pozicionin e saj. Zvicra duhet të pranojë se nuk mund të imponojë një çmim fiks, siç kishte synuar. Çmimi për çdo seri prodhimi do të jetë ai i negociuar midis qeverisë amerikane dhe prodhuesit Lockheed Martin.
“Nuk ka asnjë skandal,” u shpreh ministri i mbrojtjes Martin Pfister, duke theksuar se Zvicra ende e konsideron marrëveshjen si me çmim fiks, por “pala tjetër nuk e pranon këtë, dhe pala tjetër është më e fuqishme”. Ai gjithashtu mohoi çdo faj të autoriteteve zvicerane, përfshirë paraardhësen e tij Viola Amherd.
Projekti i blerjes vazhdon
Aktualisht nuk është e mundur të përcaktohet kostoja e saktë përfundimtare. Këshilli Federal ka komunikuar më herët se shpenzimet shtesë mund të variojnë nga 650 milionë deri në 1.3 miliardë franga. Megjithatë, projekti për blerjen e F-35-ve do të vazhdojë.
Opsionet e shqyrtuara përfshijnë:
blerjen e më pak avionëve se 36 të planifikuarit fillimisht,
kompensim të pjesshëm përmes marrëveshjeve të industrisë me Lockheed Martin,
një buxhet shtesë të miratuar nga Parlamenti,
ose një kombinim i këtyre masave.
Një grup pune do të vlerësojë gjithashtu nëse nevojat aktuale të mbrojtjes ajrore përputhen ende me bazat e raportit “E ardhmja e mbrojtjes ajrore” të vitit 2017.
Reagime të ndara nga partitë politike
PS (Partia Socialiste) kërkon të hiqet dorë nga blerja e F-35-ve dhe të kërkohen alternativa me partnerë europianë. Sipas bashkëkryetares Mattea Meyer, “popullsia është mashtruar” dhe duhet të votojë sërish mbi këtë çështje.
Të Gjelbrit kërkojnë ndalimin e menjëhershëm të procesit dhe ndërprerjen e pagesave të kontraktuara.
PLR (Partia Liberale-Radikale) e konsideron vendimin për të pranuar rritjen e çmimit si “të dhimbshëm, por të drejtë”, duke kërkuar megjithatë sqarime mbi keqkuptimin për çmimin fiks.
Partia Qendrore mbështet vazhdimin e blerjes, duke e konsideruar avionin thelbësor për sigurinë e hapësirës ajrore të Zvicrës.
Të Gjelbrit Liberalë kërkojnë një zgjidhje për të respektuar kufirin buxhetor prej gjashtë miliardë frangash, p.sh., duke blerë 30 avionë në vend të 36-ve. /albinfo.ch
