Të gjithë e njohim atë ndjesinë: një pica e shijshme ose një kebab i mbushur me erëza mund të jenë thjesht një kënaqësi e vogël, por për disa njerëz, ngrënia e tepërt është një zakon i vështirë për t’u kontrolluar.
Në një studim të ri, shkencëtarët nga Universiteti Northwestern zbuluan pesë modelet e ndryshme të të ngrënit të tepërt, duke përfshirë atë që ata e quajnë “Take–out Feasting” (kënaqësi me ushqim të porositur nga jashtë).
Studiuesit ndoqën 60 të rritur me mbipeshë për dy javë, duke përdorur një kombinim të sensorëve dhe një aplikacioni për ndjekjen e humorit. Analiza e të dhënave tregoi se të ngrënit e tepërt nuk është një fenomen “një-madhësi-përshtatet-për-të-gjithë”.
“Këto modele reflektojnë vallëzimin kompleks midis mjedisit, emocioneve dhe zakonit,” tha Nabil Alshurafa, autori i studimit.
“E mahnitshme është se tani kemi një udhërrëfyes për ndërhyrje të personalizuara.”
1. Take–out Feasting (Kënaqësi me ushqim të porositur nga jashtë)
Kjo kategori përfshin njerëzit që preferojnë ushqimet e restoranteve ose fast-food-it. Zakonisht këto vakte konsumohen në një mjedis social, si mbrëmjet me miqtë.
“Disponueshmëria e ushqimeve të porositura ose fast-food, e kombinuar me ambientet sociale, shpesh çon në ngrënie të tepërt për shkak të sasive të mëdha dhe shijes së lartë të ushqimit,” shpjegojnë studiuesit.
Faktorët mjedisorë si shumica e restoranteve të fast-food-it dhe marketingu agresiv mund të nxisin zakone të ngrënies automatike, duke anashkaluar sinjalet e uri të trupit.
2. Evening Restaurant Reveling (Festim në restorante në mbrëmje)
Për disa individë, të ngrënit e tepërt ndodh zakonisht në restorante, shpesh me familjen ose miqtë.
“Hulumtimet tregojnë se njerëzit hanë më shumë ushqim kur janë në grup me miqtë krahasuar me të ngrënit vetëm ose me të huaj,” shpjegojnë studiuesit.
3. Evening Craving (Uria për ushqim në mbrëmje)
Ky model karakterizohet nga ushqimi natën si mënyrë për t’u çlodhur pas një dite të gjatë. Ushqimi zakonisht është i përgatitur nga vetë individi dhe ndjek nevojat biologjike të trupit.
Studimet tregojnë se të ngrënit vonë në mbrëmje mund të rrisë oreksin dhe preferencën për ushqime me energji të lartë.
4. Uncontrolled Pleasure Eating (Të ngrënit për kënaqësi pa kontroll)
Këtu fokusi është te kënaqësia e ushqimit, me humbje të kontrollit gjatë detyrave si puna ose studimi.
“Ngarkesa kognitive mund të pengojë vetë-rregullimin, duke çuar në ngrënie të pavetëdijshme dhe pakësim të aftësisë për të kontrolluar sasinë e ushqimit,” shpjegojnë studiuesit.
5. Stress–driven Evening Nibbling (Uria për ushqim nga stresi në mbrëmje)
Ky model lidhet me stresin dhe ndjenjat e vetmisë, duke nxitur ngrënie të ushqimeve të kalorive të larta si “comfort food”.
“Stresi rrit nivelet e kortizolit, i cili rrit oreksin për ushqime energjitike dhe mund të shkaktojë ngrënie të tepërt në mbrëmje,” shtojnë ekspertët.
Si të parandaloni të ngrënit e tepërt
Sipas British Heart Foundation, disa ndryshime të thjeshta mund të ndihmojnë:
Mos lejoni të urisë shumë – shmangni heqjen e vakteve.
Hani me vetëdije – përqendrohuni në ushqimin tuaj, shmangni ekranet dhe shijoni çdo kafshatë.
Zgjidhni ushqime të mbushshme – proteinat dhe fibrat ndihmojnë në ndjenjën e ngopjes.
Prisni para se të riktheheni për më shumë – truri ka nevojë për rreth 20 minuta për të përpunuar ndjenjën e ngopjes.
Gatuani më shumë vetë – vakte të përgatitura në shtëpi ndihmojnë në kontrollin e sasive.
Mos i vendosni ushqimet në piedestal – mos e idealizoni ushqimin që konsideroni “të ndaluar”, përndryshe do të jetë e vështirë të ndaloni. /GazetaExpress/
