Në Bruksel po zhvillohet një samiti unik i zgjerimit të BE-së, i organizuar nga Euronews, ku marrin pjesë drejtuesit kryesorë të Bashkimit Evropian dhe liderët e vendeve kandidate – Ukrainës, Moldavisë, Serbisë, Shqipërisë, Malit të Zi dhe Maqedonisë së Veriut.
Ngjarja synon të hapë një debat të hapur për të ardhmen e integrimit evropian dhe sfidat që e shoqërojnë.
Në samitin që i nis punimet në orën 14:00 marrin pjesë Presidenti i Këshillit Evropian António Costa, Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy, Presidentja e Moldavisë Maia Sandu, Presidenti i Serbisë Aleksandar Vučić, si dhe kryeministrat Edi Rama (Shqipëri), Milojko Spajić (Mali i Zi) dhe Hristijan Mickoski (Maqedonia e Veriut). Po ashtu është e pranishme Komisionerja Evropiane për Zgjerimin, Marta Kos.
Qëllimi i samitit
Ky samit i paparë më parë ka për qëllim t’u japë zë vendeve kandidate në një moment vendimtar për të ardhmen e Evropës, ndërsa Komisioni Evropian përgatitet të prezantojë paketën e zgjerimit për vitin 2025 — një raport vjetor që vlerëson progresin e vendeve që aspirojnë anëtarësimin.
Presidentja e Komisionit, Ursula von der Leyen, e ka përshkruar zgjerimin si “ribashkimin e Evropës”, duke theksuar rëndësinë e integrimit të lindjes dhe juglindjes së kontinentit.
Pikat kryesore të diskutimit
Pas pushtimit rus të Ukrainës, zgjerimi i BE-së është kthyer në një prioritet strategjik për sigurinë, ekonominë dhe vlerat demokratike të Evropës.
Megjithatë, çdo vend kandidat përballet me sfida të veçanta:
Ukraina u bë kandidate vetëm katër muaj pas pushtimit rus dhe po përpiqet të zbatojë reformat e BE-së në kohë lufte.
Moldavia ka bërë përparim të shpejtë dhe mund të përfundojë negociatat deri në vitin 2027.
Serbia, në negociata që nga viti 2014, po përballet me rënie të mbështetjes publike për anëtarësim (nga 70% në 40%).
Shqipëria, sipas kryeministrit Edi Rama, e sheh BE-në si “perandorinë e të drejtave dhe sigurisë” dhe synon anëtarësimin deri në vitin 2030.
Mali i Zi është më përpara në proces, me të gjitha 33 kapitujt e hapur dhe synon anëtarësimin në 2028.
Maqedonia e Veriut, që aplikoi në 2004, ende përballet me pengesa nga Bullgaria lidhur me gjuhën dhe historinë.
Klima në BE
Samiti vjen në një kohë kur 56% e qytetarëve të BE-së mbështesin zgjerimin, sipas një sondazhi të Eurobarometrit, me mbështetje të fortë veçanërisht nga të rinjtë evropianë.
Euronews e prezanton këtë samit si një “moment kyç për të ardhmen e Evropës”, ku qytetarët do të mund të ndjekin drejtpërdrejt përplasjet e qëndrimeve dhe pritshmëritë e liderëve për të ardhmen e zgjerimit.
