Pas më shumë se pesë dekadash diktaturë, Siria post-Assad po përgatitet për zgjedhjet e para parlamentare që pritet të mbahen në mes të shtatorit, një hap kyç për qeverinë e përkohshme të drejtuar nga Ahmad el-Chareh. Këto zgjedhje synojnë të rindërtojnë Asamblenë e Popullit, një institucion i trashëguar nga regjimi i kaluar, duke e përshtatur atë me realitetin e një vendi të fragmentuar dhe të pasur me larmi etnike dhe politike.
Nga 210 deputetë që do të përbëjnë parlamentin, një të tretën i emëron direkt presidenti i përkohshëm, ndërsa 140 të tjerë do të zgjidhen përmes një procesi elektoral indirekt, i cili përfshin komisione provinciale dhe trupat elektoralë të përbërë nga përfaqësues të shoqërisë civile. Megjithatë, votimi në provincat Soueida, Hassaké dhe Raqqa është shtyrë për shkak të pasigurisë dhe kundërshtimit të forcave lokale ndaj autoritetit qendror, duke paraqitur një sfidë të madhe për qeverinë.
Procesi synon të garantojë përfaqësim të balancuar gjinor dhe etnik, duke përfshirë të paktën 20% gra, dhe përfaqësim të minoriteteve, por kritikët paralajmërojnë se zgjedhjet mund të kthehen në një seleksionim të kontrolluar nga autoritetet, ku opozita mund të përjashtohet. Kjo është veçanërisht shqetësuese në një vend ku partitë politike janë të ndaluara që nga vitet 1960 dhe ku shoqëria civile ka luajtur një rol të madh gjatë periudhës post-Asad.
Komisioni Suprem i zgjedhjeve përbëhet nga 11 anëtarë të emëruar nga presidenti i përkohshëm, me përfaqësues nga shoqëria civile, ish-opozitarë ndaj regjimit të mëparshëm dhe disa me lidhje me grupe radikale, duke pasur si qëllim krijimin e një përbërjeje sa më të larmishme.
Një nga sfidat kryesore mbetet mënyra e përzgjedhjes së komiteteve provinciale dhe trupave elektoralë, pasi kriteret e vendosura mund të përdoren për të përjashtuar kandidatët e opozitës dhe për të garantuar shumicën e deputetëve besnikë ndaj qeverisë së përkohshme. Përveç kësaj, mungesa e regjistrimeve të popullsisë dhe fakti që mbi 13,5 milionë sirianë janë refugjatë apo të zhvendosur brenda vendit, e bën të vështirë sigurimin e një përfaqësimi real. Për shumë ekspertë, ky proces është “imperfect”, por i domosdoshëm, pasi zgjedhje të drejtpërdrejta janë praktikisht të pamundura për shkak të situatës humanitare dhe logjistike.
Megjithatë, qeveria thekson se ky proces duhet të krijojë një parlament “të pavarur dhe përfaqësues”, i cili do të hartojë kushtetutën e re dhe do të sigurojë stabilitet politik. Disa ekspertë dhe avokatë paralajmërojnë se fokusi mbi identitetin etnik, fetar apo gjinor të kandidatëve mund të reduktojë mundësinë e krijimit të një opozite të bashkuar me programe të qarta politike. Sidoqoftë, autoritetet shprehin besim se zgjedhjet, edhe në formën e tyre indirekte dhe selektive, janë një hap i domosdoshëm për të rindërtuar institucionet legjitime të vendit dhe për të rifituar besimin e popullsisë pas mbi 14 vitesh lufte civile.
Në këtë kontekst, Siria përballet me një sfidë të dyfishtë: Të organizojë një proces zgjedhor të besueshëm në një vend të fragmentuar dhe të sigurojë përfaqësim real të qytetarëve, duke respektuar diversitetin etnik dhe gjinor, por pa krijuar një iluzion të demokracisë. Megjithëse afati midis 15 dhe 20 shtatorit mund të duket i shpejtë, autoritetet shprehen të vendosura për ta realizuar këtë proces, duke synuar që për herë të parë pas më shumë se pesë dekadash, qytetarët sirianë të kenë një parlament të përfaqësueshëm që mund të hartojë të ardhmen e vendit.
Në fund, për shumë sirianë dhe ekspertë ndërkombëtarë, zgjedhjet janë një shans i kufizuar, por i rëndësishëm për të vendosur themelet e një sistemi të ri politik dhe për të nisur procesin e rimëkëmbjes së vendit, duke mbajtur një ekuilibër delikat mes përfaqësimit të grupeve të ndryshme dhe stabilitetit institucional.
