Pak para rrëzimit të Boeing 787 të Air India, në kabinën e pilotit u zhvillua një “diskutim i nxehtë” mbi arsyen pse motorët ishin zbrazur nga karburanti në një fazë kritike, duke i çaktivizuar përfundimisht dhe duke shkaktuar rrëzimin e aeroplanit.
Një pilot e pyeti vazhdimisht tjetrin: “Pse i fikët?”, me një ton “dramatik dhe gjithnjë e më të dëshpëruar”. Ky është një nga detajet më domethënëse që del nga dëgjimi i skedarëve audio nga kutia e zezë, sipas asaj që i thanë Corriere dy burime perëndimore të njohura me përmbajtjen.
Të njëjtat burime theksojnë se raporti paraprak – i përgatitur nga autoritetet indiane – e ka lënë jashtë plotësisht këtë pasazh, i konsideruar thelbësor për të kuptuar se çfarë ndodhi në bord. Ata gjithashtu kritikojnë vendimin për ta reduktuar në një rresht e gjysmë – nga 15 faqe – shkëmbimin midis kapitenit dhe oficerit të parë mbi arsyen pse motorët u fikën “kur biseda vazhdoi për disa sekonda dhe një pilot pyeti disa herë ‘Pse i fikët?’”, zbulojnë ata.
Fluturimi AI171 i Air India u rrëzua në periferi të Ahmedabadit afërsisht tridhjetë sekonda pas ngritjes. Avioni po shkonte drejt Londrës Gatwick. Aeroplani – që mbante 242 persona – pati probleme me motorin menjëherë. Përplasja vrau 260 persona: 241 pasagjerë (vetëm njëri mbijetoi) dhe anëtarë të ekuipazhit, dhe 19 të tjerë që ishin në mensën e universitetit në të cilën u rrëzua avioni (në vend të 29 siç u raportua ditët e fundit).
Gjithçka në bord ndodhi shpejt, konfirmon raporti paraprak. Tre sekonda pas ngritjes, çelësat që kontrollonin rrjedhën e karburantit lëvizën njëri pas tjetrit nga “Run” në “Cut Off”. Dokumenti nuk sqaron se si lëvizën ato. Burimet besojnë se ishte një “veprim njerëzor” i qëllimshëm. Byroja Indiane e Hetimit të Aksidenteve të Avionëve – përgjegjëse për hetimin – nuk iu përgjigj pyetjeve nga Corriere.
Raporti nuk thotë nëse kapiteni e pyeti oficerin e parë nëse i kishte fikur motorët apo anasjelltas. Sipas burimeve, skedarët audio të dëgjuar janë në duart e autoriteteve indiane, të cilët e dinë, bazuar në katër “pistat” audio, se kush tha çfarë. Por pyetja – “e drejtpërdrejtë, jo e dyshimtë” – sugjeron se njëri nga pilotët mund të ketë parë diçka. Kutia e zezë regjistron ato që përshkruhen si britma dhe pyetjet e vazhdueshme “Pse e bëtë këtë?”, të ndjekura nga “Nuk isha unë”. Diskutimi dhe surpriza e tronditja e përzier mund të shpjegojnë pse u deshën disa sekonda që rrjedha e vajgurit të rikthehej në të dy motorët. Rreth dhjetë sekonda më vonë, ata në kabinën e pilotit riaktivizuan rrjedhën e vajgurit në Motorin 1 (atë në të majtë) dhe katër sekonda më vonë në Motorin 2. Kjo sekuencë e bën të pamundur të konfirmohet nëse ishte kapiteni ai që u përpoq ta shpëtonte situatën, më kot, apo oficeri i parë. As nuk është e qartë se cili nga të dy dha “alarmin e rrezikut” të trefishtë gjashtë sekonda para rrëzimit.
Raporti i autoriteteve indiane përmban disa pasazhe të kritikuara nga perëndimorët, duke shpjeguar se ato “fusin elementë konfuzë”. Siç është referenca ndaj një buletini informacioni të vitit 2018 nga Administrata Federale e Aviacionit të SHBA-së (FAA) në lidhje me një “çaktivizim të mundshëm të bllokimit të çelësit të kontrollit të karburantit”, i cili, megjithatë, nuk përbënte një “gjendje të rrezikshme” të mjaftueshme për të justifikuar një veprim më të rëndë. Air India ka zëvendësuar dy herë të gjithë konsolën qendrore ku ndodhen dy çelësat që nga viti 2018.
Hetuesit, në raportin e tyre paraprak, shkruajnë se deri më tani nuk kanë gjetur prova që kërkojnë riparime në motorët e avionëve Boeing ose GE Aerospace. Por kjo mjaftoi për të ngritur alarmin. Në fakt, vetë FAA kohët e fundit u komunikoi homologëve të saj ndërkombëtarë se dy çelësat “nuk paraqesin problem sigurie”. Rregullatori i aviacionit të Indisë u ka urdhëruar linjave ajrore lokale të inspektojnë çelësat në 787 (avioni i përfshirë) dhe 737 “për të verifikuar çdo mosfunksionim në mekanizmin e kyçjes”. Air India tashmë ka filluar t’i kontrollojë ato, por ende nuk ka gjetur ndonjë problem.
Disa linja ajrore të Lindjes së Mesme kanë filluar gjithashtu inspektimin e flotave të tyre të avionëve Boeing. Oman Air ka përfunduar kontrollet e çelësave të karburantit në rreth një duzinë avionësh Boeing 787 dhe tani po inspekton flotën e saj të avionëve Boeing 737, duke mos gjetur probleme. Royal Jordanian ka përfunduar një inspektim vizual të levave të avionëve Boeing 787, duke mos identifikuar gjithashtu probleme. Agjencia Evropiane e Sigurisë së Aviacionit (EASA) ka deklaruar se nuk ka planifikuar aktualisht inspektime të detyrueshme për modelin Boeing 787.
