Shtetësia zvicerane është shumë e vështirë për t’u marrë — jo vetëm për njerëzit e lindur jashtë vendit, por ndonjëherë edhe për ata të lindur në Zvicër nga prindër të huaj. Por ka mënyra për ta përshpejtuar procesin.
Në Zvicër ekzistojnë dy lloje procedurash natyralizimi: procedura e zakonshme ose e përshpejtuar, e njohur edhe si e lehtësuar ose e thjeshtuar.
Në fakt, nuk ka asgjë të lehtë ose të thjeshtë në lidhje me opsionin e fundit, megjithëse në përgjithësi është më pak problematike sesa procedura standarde.
Megjithatë, ekzistojnë kritere të rrepta për atë se kush mund dhe kush nuk mund të përshpejtohet (megjithëse nuk duhet të ndikoheni nga fjala ‘e shpejtë’, pasi zakonisht zgjat të paktën një vit).
Kush mund ta shfrytëzojë këtë opsion?
Në këtë grup përfshihen pesë kategori njerëzish, siç përcaktohet nga Akti Federal për Shtetësinë Zvicerane:
Brezi i tretë
Ndryshe nga shumë vende të tjera, të lindësh në Zvicër nuk do të thotë automatikisht se personi është zviceran.
Nëse prindërit e tyre kanë lindur jashtë vendit dhe ende mbajnë pasaporta të huaja, një person nuk do të marrë shtetësinë zvicerane në lindje.
Që nga shkurti i vitit 2018, të huajt e lindur në Zvicër nën moshën 25 vjeç, gjyshërit e të cilëve ishin vendosur tashmë në Zvicër, mund të kërkojnë natyralizim të përshpejtuar.
Kjo tingëllon mjaft e thjeshtë, por nuk është.
Arsyeja janë kushtet që Sekretariati Shtetëror për Migracionin (SEM) ka vendosur për këtë grup:
Të paktën një gjysh ka lindur në Zvicër dhe mund të provohet se ka fituar të drejtën e qëndrimit këtu.
Të paktën një prind ka fituar një leje qëndrimi të përhershme, ka jetuar për të paktën 10 vjet në Zvicër dhe ka ndjekur shkollimin e detyrueshëm në Zvicër për të paktën pesë vjet.
Aplikanti ka lindur në Zvicër dhe mban një leje qëndrimi të përhershme.
Aplikanti ka përfunduar shkollimin e detyrueshëm për të paktën pesë vjet në Zvicër.
Aplikanti është integruar me sukses.
Kërkesa dorëzohet para ditëlindjes së 25-të. Nëse aplikimi dorëzohet pas ditëlindjes së 25-të të aplikantit, por përndryshe i plotëson të gjitha kërkesat, ai mund të aplikojë për natyralizim të thjeshtuar deri më 15 shkurt 2023, me kusht që të jetë ende nën moshën 40 vjeç në atë datë.
Nëse kjo nuk tingëllon mjaftueshëm e komplikuar, ka më shumë: barra administrative.
Vështirësia që kanë shumë aplikantë potencialë në këtë grup është gjetja e dokumentacionit që lidhet me gjyshërit, veçanërisht nëse ata kanë vdekur dhe nuk mund të gjenden të dhëna familjare, shkruan thelocal, transmeton albinfo.ch.
Dhe shumë prindër që mbërritën në Zvicër më vonë në jetë nuk i plotësuan kriteret e pesë viteve të shkollimit të detyrueshëm, kështu që e drejta për shtetësi sipas këtij rregulli është një pengesë tjetër për natyralizimin e përshpejtuar.
Martesa
Nëse bashkëshorti/ja juaj është shtetas/e zviceran/e (në vend që thjesht të jetë banor/e i/e përhershëm/e), ju kualifikoheni edhe për shtetësi.
Nuk ka rëndësi se si bashkëshorti/ja juaj e ka marrë shtetësinë e tij/saj zvicerane – qoftë me lindje apo me natyralizim. Gjithashtu nuk është e rëndësishme nëse ju vetë vini nga një vend i BE-së/EFTA-s apo i tretë – kriteret për natyralizim me martesë janë të njëjta për të gjithë.
Bashkëshortët e huaj të shtetasve zviceranë duhet të kenë jetuar për një total prej pesë vitesh në Zvicër, të kenë kaluar vitin para dorëzimit të aplikimit në Zvicër dhe duhet të kenë qenë të martuar dhe të kenë jetuar me shtetasin zviceran për tre vjet, sipas SEM.
Përveç kësaj, personi që dëshiron të natyralizohet do të duhet të jetë “i integruar me sukses” në Zvicër.
Kjo do të thotë kryesisht subjektive dhe mund të ndryshojë nga një rajon zviceran në tjetrin.
Megjithatë, në përgjithësi, “integrimi” është aftësia në gjuhën e kantonit ku jetoni, njohuria e rajonit, si dhe asimilimi, kulturor dhe ndryshe, në komunitetin tuaj.
Kini kujdes, megjithatë, se natyralizimi i thjeshtuar përmes martesës mund të mos jetë i thjeshtë në fund të fundit.
Nëse martoheni me një shtetas zviceran vetëm për të marrë pasaportën, martesa juaj (ose shtetësia) mund të mos zgjasë shumë.
Një shembull i tillë i kohëve të fundit përfshin një grua marokene të martuar me një burrë zviceran 15 vjet më të madh se ajo. Pasi u natyralizua përmes procesit të lehtësuar, ajo u nda nga burri i saj vetëm disa muaj më vonë.
Autoritetet vendosën se ky ishte një rast i qartë i martesës me interes dhe ia hoqën gruas shtetësinë zvicerane.
Fëmijët e prindërve zviceranë
Kjo vlen për pasardhësit e prindërve të huaj që u natyralizuan, por fëmija nuk u natyralizua në të njëjtën kohë.
Ju mund të kërkoni një proces të përshpejtuar nëse ishit nën moshën 18 vjeç në kohën e natyralizimit të prindit/prindërve tuaj; të aplikoni për natyralizim para moshës 22 vjeç; mund të provoni se keni jetuar për pesë vjet në Zvicër, duke përfshirë tre vitet menjëherë para se të aplikoni.
Gjithashtu, “nëse jeni shtetas i huaj dhe fëmijë i një nëne zvicerane dhe një babai të huaj dhe nëna juaj e ka fituar shtetësinë zvicerane para se të lindnit ose e zotëronit atë në lindjen tuaj, mund të aplikoni për natyralizim të thjeshtuar me kusht që të jeni integruar me sukses në Zvicër” sipas SEM. “Kjo vlen në rastet kur një nënë e martuar me një shtetas të huaj nuk mund t’ia kalojë shtetësinë e saj zvicerane fëmijës së saj, pavarësisht se si e ka fituar shtetësinë zvicerane”.
E vetmja pengesë për këtë natyralizim të thjeshtuar do të ishte “nëse nëna juaj ka humbur shtetësinë e saj zvicerane para se të lindnit ju”.
Nëse keni një baba zviceran dhe keni lindur para 1 janarit 2006, mund të aplikoni për natyralizim të thjeshtuar, me kusht që të jeni integruar me sukses në Zvicër, sipas SEM.
Kjo është e vlefshme vetëm nëse babai juaj ishte shtetas zviceran në kohën e lindjes suaj dhe jo i martuar me nënën tuaj.
Birësimi
Ju gjithashtu mund të kaloni nëpër një natyralizim të përshpejtuar nëse jeni birësuar nga një prind zviceran.
Sipas SEM, kjo mund të ndodhë vetëm nëse jeni birësuar ligjërisht para se të mbushnit 18 vjeç.
Më sipër janë rrugët më konvencionale për natyralizim të thjeshtuar.
Por ka edhe disa mënyra më pak standarde.
Le të themi se jeni rritur duke besuar vërtet se jeni shtetas zviceran, por më vonë doli që nuk jeni.
Ndërsa kjo situatë ndoshta nuk është shumë e zakonshme, duhet të ndodhë herë pas here, sepse SEM e rendit këtë skenar në faqen e saj të internetit nën titullin “Njerëz të trajtuar gabimisht si shtetas zviceranë”.
SEM nuk specifikon në cilat rrethana një ngatërrim i tillë mund të ndodhë dhe të kalojë pa u vënë re nga autoritetet për një kohë të gjatë, veçanërisht pasi çdo person që jeton zyrtarisht në Zvicër është i regjistruar në komunën e tij ose të saj të banimit, dhe zyrtarët zviceranë janë të mirë në mbajtjen e gjurmëve të njerëzve.
Nëse zbulohet se nuk jeni zviceran në fund të fundit, atëherë mund të aplikoni për natyralizim të përshpejtuar, por barra juaj e provës do të jetë e rëndë.
“Ju duhet të keni qenë vërtet plotësisht të pavetëdijshëm se në fakt nuk jeni shtetas zviceran”, thekson SEM.
“Besimi juaj se jeni shtetas zviceran duhet të ketë lindur ose të jetë konfirmuar nga sjellja e një autoriteti kantonal ose komunal ndaj jush. Kjo sjellje nuk duhet të jetë e hapur për interpretim. Kjo lind veçanërisht nëse autoriteti ju ka lëshuar dokumente identiteti që deklarojnë se jeni shtetas zviceran, edhe pse në realitet nuk jeni”.
Bëjeni si të doni.
A ka rrethana të tjera lehtësuese që ju lejojnë natyralizim të shpejtë?
Ndoshta shpresoni që të flisni rrjedhshëm një (ose më shumë) nga gjuhët kombëtare, ose “të ndiheni zviceranë”, ose të zotëroni artin e jodlimit dhe të luajturit në alphorn do t’ju bënte një kandidat të mirë për shtetësi të shpejtë.
Jo. Megjithatë, ekziston të paktën një shembull i një të huaji që mori pasaportën e tij zvicerane pa shumë zhurmë, nga ana administrative.
Në vitin 1901, një ish-shtetas gjerman i quajtur Albert Ajnshtajn mori pasaportën e tij zvicerane, dy vjet pasi aplikoi dhe pa asnjë të dhënë se iu desh të kalonte nëpër pengesa proverbiale ose të provonte integrimin e tij (megjithëse ai kishte aftësitë e kërkuara gjuhësore).
A mund t’ju ndodhë e njëjta gjë? Ndoshta, por vetëm nëse jeni një fizikant fitues i Çmimit Nobel me një histori të zhvillimit të teorive inovative.
