Gjashtëdhjetë e katër vjet pasi pilula e parë kontraceptive për femra u miratua për përdorim në NHS në Mbretërinë e Bashkuar, shkenca duket se është më në fund pranë krijimit të një versioni të sigurt dhe efektiv edhe për meshkujt.
Studimet tek kafshët tregojnë se tableta eksperimentale – aktualisht e njohur me emrin YCT-529 – mund të “fikë” në mënyrë efektive prodhimin e spermës. Ndërkohë, një provë e fundit me 16 meshkuj të shëndetshëm zbuloi se ajo nuk shkakton efekte anësore serioze.
Hapi i radhës do të jenë provat klinike me disa qindra meshkuj, për të vërtetuar efektin e saj në parandalimin e shtatzënive të padëshiruara. Nëse gjithçka shkon sipas planit, pilula e parë kontraceptive për meshkuj në botë mund të dalë në treg brenda tre viteve.
Pse ka qenë kaq e vështirë krijimi i një pilule për meshkuj?
Për dekada, kërkimet janë përqendruar në metoda që shtypin hormonet mashkullore (gonadotropinat) që nxisin prodhimin e spermës.
Problemi? Këto metoda shpesh:
- ulin libidon
- shkaktojnë dobësi muskulare
- japin valë të nxehta dhe efekte të tjera të padëshiruara
Pikërisht këtu hyn YCT-529, që po ngjall entuziazëm të madh tek shkencëtarët e fertilitetit. Ajo nuk ndikon në hormone.
Si funksionon pilula YCT-529?
Ajo funksionon duke bllokuar proteinën RAR-alfa (retinoic acid receptor alpha), një proteinë thelbësore për formimin e spermës.
Retinoic acid (i prodhuar nga vitamina A) lidhet normalisht me RAR-alfa për të ndihmuar ndarjen dhe krijimin e qelizave të reja.
Kur ky proces bllokohet në testikuj, prodhimi i spermës bie pothuajse në zero.
Rezultatet tek kafshët
Tek minjtë, marrja e pilulës çdo ditë për katër javë uli ndjeshëm numrin e spermatozoidëve.
Efikasiteti në parandalimin e shtatzënisë: 99%.
Fertiliteti rikthehej 4–6 javë pasi ndalohej marrja e ilaçit.
Studimet e para tek njerëzit – shpresa dhe pyetje të hapura
Kompania amerikane YourChoice Therapeutics testoi pilulën tek 16 meshkuj, me doza nga 10 mg deri në 180 mg për një muaj.
Rezultatet, të botuara në Communications Medicine, treguan se:
- ilaçi ishte i sigurt
- u tolerua mirë
- nuk ndikoi tek libido, hormonet apo humori
“Ky është një lajm i mirë,” thotë Prof. Tet Yap, urolog në King’s College London.
Hapi i rradhës: testime me grupe shumë më të mëdha.
Megjithatë, ka ende çështje të pambyllura.
Koha e efektit
Duhet 2 muaj ose më shumë që prodhimi i spermës të bjerë plotësisht.
Duhet 2–3 muaj që prodhimi i spermës të rikthehet pas ndalimit të ilaçit.
Kjo do të thotë se gjatë fillimit të përdorimit, çiftet duhet të përdorin ende një formë tjetër kontracepsioni.
Dilemat mbi sigurinë
Prof. Yap shtron disa pyetje kritike:
A ndikon pilula vetëm tek RAR-alfa në testikuj, apo edhe në organe të tjera ku retinoic acid ka rol kyç?
Disa vullnetarë gjatë provës rezultuan me infeksione të rrugëve të frymëmarrjes – a mund të ndikojë ilaçi në sistemin imunitar?
Njëri raportoi aritmi kardiake – rastësi apo efekt anësor?
Studimi ishte tepër i vogël për t’i dhënë këto përgjigje.
Edhe Prof. Richard Anderson nga Universiteti i Edinburgut thotë se rezultatet janë “premtuese, por shumë të hershme”.
Alternativat që po studiohen paralelisht
1. Një xhel që injektohet në kanalet e spermës – “Adam”
Kompania që po e zhvillon thotë se xheli:
- bllokon daljen e spermës për të paktën dy vite
- por rezultatet ende nuk janë publikuar në një revistë shkencore
2. Xheli hormonal “Nestorone”
Përdoret duke u lyer në krahë çdo ditë. Përmban:
- segesterone acetate (hormon femëror që ndal prodhimin e spermës)
- testosteron (për të shmangur rënien e libidos dhe disfunksionin erektil)
Rezultatet e para tregojnë efektivitet 86% pas 15 javësh përdorim.
Pilula për meshkuj është më afër se kurrë, por jo ende realitet.
YCT-529 ofron një qasje krejt të re – jo hormonale – që mund të revolucionarizojë kontrollin e lindjeve.
Nëse studimet e mëdha vërtetojnë sigurinë dhe efektivitetin e saj, bota mund të ketë kontraceptivin e parë oral për meshkuj brenda tre viteve të ardhshme. /GazetaExpress/
